Kalpana Chawala:କାହା ଭୁଲ ପାଇଁ କଳ୍ପନା ଚାୱାଲଙ୍କ ମହାକାଶ ଯାନ ହୋଇଥିଲା ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ?

Kalpana Chawala: ପିଲାଦିନରୁ ହରିଆନାର କର୍ଣ୍ଣାଲରେ ଆକାଶରେ ଉଡ଼ିବାର କଳ୍ପନା କରିଥିବା କଳ୍ପନା ଚାୱଲା କେବଳ ନିଜ ସ୍ୱପ୍ନ ପୂରଣ କରିନାହାନ୍ତି ବରଂ ଅଦ୍ଭୁତ ଉଡାଣ କରି ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ନିଜ ଦେଶର ନାମକୁ ଚମକାଇଛନ୍ତି । ୨୦୦୩ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ସେ କଲମ୍ବିଆ ଶଟଲ ଦ୍ୱାରା ମହାକାଶକୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଉଡ଼ାଣ ଭରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାରତୀୟଙ୍କ ଛାତି ଗର୍ବରେ ଫୁଲି ଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ କିଏ ଜାଣିଥିଲା ଯେ ଏହା ତାଙ୍କର ଶେଷ ଉଡ଼ାଣ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବ। ପୃଥିବୀକୁ ଫେରିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ଶଟଲର ଏକ ଅଂଶ ଖରାପ ହୋଇଯିବାରୁ ଶଟଲ ବିସ୍ଫୋରଣରେ ଖଣ୍ଡବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିଲା ।  ରାକେଶ ଶର୍ମାଙ୍କ ପରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ମହାକାଶଚାରୀ ତଥା ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶଚାରୀ କଳ୍ପନା ଚାୱଲାଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ ଅବସରରେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାର ପୁରା କାହାଣୀ ।

କଳ୍ପନା ଚାୱଲା ହରିୟାଣାର କର୍ଣ୍ଣାଲରେ ନିଜର ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ଶେଷ କରିଥିଲେ । ସେ ପଞ୍ଜାବ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜରୁ B.Tech ଶେଷ କରିବା ପରେ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର କରିବା ପାଇଁ ଆମେରିକା ଯାଇଥିଲେ। ସେ ୧୯୮୪ ରେ ଟେକ୍ସାସ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂରେ ଡିଗ୍ରୀ ଏବଂ ୧୯୯୧ ରେ ପିଏଚଡି ହାସଲ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୯୧ ରେ ନାସା ମହାକାଶଚାରୀ କର୍ପସର ଅଂଶ ହୋଇଥିଲେ ।

କର୍ନାଲରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ

୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କଠାରୁ ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନ ହେଲା ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନ ହେଲା, ସେତେବେଳେ ସେଠାରୁ ଭାରତକୁ ଆସିଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ବନାରସୀ ଲାଲ ଚାୱଲା । ସେ ପାକିସ୍ତାନର ମୁଲତାନରେ ରହୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ବିଭାଜନ ସମୟରେ ହରିୟାଣାର କର୍ନାଲକୁ ଚାଲି ଆସି ସେଠାରେ ବସବାସ କରିଥିଲେ । ଘର ଚଳାଇବା ପାଇଁ ସେ ପୋଷାକ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ। ସେ ଆହୁରି ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ କାମ କରିଥିଲେ। ପରେ ସେ ଟାୟାର ତିଆରି କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ପତ୍ନୀ ଘରର ସବୁ କାମ ସମ୍ଭାଳୁଥିଲେ। ଉଭୟଙ୍କର ୪ଟି ସନ୍ତାନ ଥିଲେ। ୧୯୬୨ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୭ ତାରିଖରେ ବନର୍ସି ଲାଲ ଚାୱଲାଙ୍କ ସାନ ଝିଅ ମଣ୍ଟୋ ନାମରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ସ୍କୁଲର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ମୁଁ ମୋ ର ନାମ ଦେଲି

ମଣ୍ଟୋ ବୟସ ବଢ଼ିବା ସହିତ ବିମାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଲା। ସେ ପିଲାବେଳୁ ଆକାଶରେ ଉଡ଼ିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖାଇବାର ପାଳି ଆସିବା ପରେ ଟାଗୋର ବାଲ ନିକେତନ ସ୍କୁଲକୁ ଯାଇଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ଝିଅର ନାମ ପଚାରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ମଣ୍ଟୋ ନିଜ ନାମ ଭାବରେ  ତିନୋଟିରୁ ଗୋଟିଏ ବାଛି ପାରିବେ । ସେହି ତିନୋଟି ନାମ ଥିଲା- ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା, ସୁନାୟାନା ଏବଂ କଳ୍ପନା । ତା'ପରେ ପ୍ରିନ୍ସିପାଲ୍ ମଣ୍ଟୋଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ତାଙ୍କୁ କେଉଁ ନାମ ପସନ୍ଦ ଆସିଛି। ମଣ୍ଟୋ ନିଜ ନାମ କଳ୍ପନା ରଖିବାକୁ ପ୍ରିନସିପାଲଙ୍କୁ କହିଥିଲେ । ସ୍କୁଲର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ମଣ୍ଟୋଙ୍କ ନାମ କଳ୍ପନା ଚାୱଲା ହୋଇଥିଲା ।

କଳ୍ପନା ଚାୱଲାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ମିଶନ

ନାସା ନିଜର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହ୍ୟୁମାନ ସ୍ପେସ୍ ଫ୍ଲାଇଟ୍ ଅଧୀନରେ କିଛି ଗବେଷଣା ପାଇଁ ମହାକାଶଯାନ ମାଧ୍ୟମରେ କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ମହାକାଶକୁ ପଠାଇଥାଏ। ସ୍ପେସ୍ ଶଟଲ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ ମଧ୍ୟ ଏକ ମାନବ ମହାକାଶ ଉଡ଼ାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଥିଲା। ଚତୁର୍ଥ ମାନବ ମହାକାଶଯାତ୍ରା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ୮୮ତମ ଅଭିଯାନରେ କଲମ୍ବିଆ ଫ୍ଲାଇଟ୍ ଏସ୍ଟିଏସ୍-୮୭ ଥିଲା କଳ୍ପନାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ମହାକାଶ ଅଭିଯାନ । ୧୯୯୭ମସିହାରେ ସେ ତାଙ୍କର ୫ ଜଣ ସାଥୀଙ୍କ ସହ ମିଶନରେ ଯାଇଥିଲେ। ସେ ପୃଥିବୀର ୨୫୨ ରାଉଣ୍ଡ ୧୦.୪ ନିୟୁତ ମାଇଲ ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରି ସଫଳତାର ସହ ପୃଥିବୀକୁ ଫେରିଥିଲେ।

ଅବତରଣ କରିବା ର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ବିଗିଡ଼ି ଯାଇଥିଲା ପରିସ୍ଥିତି

୨୦୦୩ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୧୬ ତାରିଖରେ କଳ୍ପନା ସ୍ପେସ୍ ଶଟଲ କଲମ୍ବିଆ ଏସଟିଏସ-୧୦୭ରୁ ସ୍ପେସ୍ ଶଟଲ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ୧୧୩ତମ ଅଭିଯାନରେ ଉଡ଼ାଣ ଭରିଥିଲେ। ୨୦୦୩ ଫେବ୍ରୁଆରି ୧ ତାରିଖରେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ଥିଲା । ଟିଭି ଉପରେ ପୂରା ଦୁନିଆର ନଜର ରହିଥିଲା । କେନେଡି ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟରରେ ଏହି ଶଟଲ ଅବତରଣ କରିବାର ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସକାଳ ୯ଟା ପୂର୍ବରୁ ମିଶନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସମୟରେ ଅସ୍ୱାଭାବିକ ରିଡିଂ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ଶଟଲର ବାମ ପଙ୍ଖାରେ ଥିବା ସେନସର ତାପମାତ୍ରା ରିଡିଂ ସହ ମେଳ ଖାଉନଥିଲା ଏବଂ ହଠାତ ବାମ ଟାୟାରର ପ୍ରେସର ରିଡିଂ ମଧ୍ୟ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଆମେରିକାର ଟେକ୍ସାସ୍ ରାଜ୍ୟର ଡାଲାସ୍ ସହର ନିକଟରେ ଥିବା କଲମ୍ବିଆ ଶଟଲ୍ ୬୧,୧୭୦ ମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ଶବ୍ଦ ବେଗର ୧୮ ଗୁଣ ବେଗରେ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଆଡ଼କୁ ଖସୁଥିଲା ।

ମହାକାଶ ଯାନର ମୋଟ ଓଜନର ମାତ୍ର ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ମିଳିଥିଲା

ମିଶନ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ କଲମ୍ବିଆରେ ଥିବା ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାକୁ ଅନେକ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସଫଳ ହୋଇନଥିଲେ । ଏହାର ୧୨ ମିନିଟ୍ ପରେ କଲମ୍ବିଆ ରନୱେରେ ଅବତରଣ କରିବା କଥା,କିନ୍ତୁ ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ  ଟିଭି ଚ୍ୟାନେଲରେ ଆକାଶରେ ଶଟଲ ଭାଙ୍ଗିବାର ଭିଡିଓ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ନାସା ମହାକାଶଚାରୀମାନେ ନିଖୋଜ ଥିବା ଘୋଷଣା କରିବା ସହ କଲମ୍ବିଆର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଖୋଜିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଶେଷରେ ପ୍ରାୟ ୨,୦୦୦ ବର୍ଗ ମାଇଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାପିଥିବା ପୂର୍ବ ଟେକ୍ସାସରେ ଶଟଲର  ୮୪,୦୦୦ ଖଣ୍ଡ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିଲା । ଯାହାକି କଲମ୍ବିଆର ମୋଟ ଓଜନର ମାତ୍ର ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ଏହି ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ କଳ୍ପନା ଏବଂ ତାଙ୍କର ୬ ଜଣ ସାଥୀ ଥିଲେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ଡିଏନଏ ମାଧ୍ୟମରେ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା।

ପୂର୍ବ ସୂଚନା ସତ୍ୱେ ଫୋମ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା

ଅନୁସନ୍ଧାନ ବେଳେ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା ଯେ ଶଟଲର ବାହ୍ୟ ଟାଙ୍କିରୁ ଫୋମର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିଯୋଗୁଁ ମହାକାଶ ଯାନର ଡେଣା ମଧ୍ୟ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା। ବାମ ପକ୍ଷରେ ଏକ ଛିଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ବାହାରୁ ଗ୍ୟାସ ଶଟଲରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ଏବଂ ସେନ୍ସର କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟ ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ନାସା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଫୋମର ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ଅବଗତ ଥିଲେ। ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହାକୁ ଶଟଲରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା।

ଅଧିକାରୀମାନେ ଗୁପ୍ତଚର କ୍ୟାମେରା ଲଗାଇବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଲେ ନାହିଁ

ମହାକାଶ ସାମ୍ବାଦିକ ମାଇକେଲ କାବେଜ୍ ଏବଂ ୱିଲିୟମ୍ ହାର୍ଉଡ୍ ୨୦୦୮ରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ନାସାରେ ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ କଲମ୍ବିଆର ଭଙ୍ଗା ଡେଣାର ଫଟୋ ଉଠାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ନାସାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବିଭାଗ ଏଥିରେ ନିଜର ଅର୍ବିଟାଲ ସ୍ପାଇ କ୍ୟାମେରା ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲା କିନ୍ତୁ ନାସାର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୌଣସି ତଦନ୍ତ ବିନା ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା । କେତେକ ଇଞ୍ଜିନିୟର ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ମହାକାଶ ଶଟଲରେ ଫୋମ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା କ୍ଷୟକ୍ଷତି ବହୁତ ଅଧିକ ଥିଲା ।

ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କଳ୍ପନା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଛଅ ଜଣ ସାଥୀ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ପାଖରେ ନିଜକୁ ବଂଚାଇବା ପାଇଁ କିମ୍ବା ଜାନରେ ସୁଧାର ଆଣିବା ପାଇଁ ସମୟ ନଥିଲା, କାରଣ ସବୁକିଛ ମାତ୍ର ୪୦ ସେକେଣ୍ଡ୍ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା । ସ୍ପେସ୍ ସୁଟ୍ ପିନ୍ଧିବାରେ ବିଳମ୍ବ ହେଉଥିବାରୁ ସେମାନେ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଏହା କରିପାରିନଥିଲେ। ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କଲମ୍ବିଆରେ ଥିବା ଜଣେ ମହାକାଶଚାରୀ ପ୍ରେସର ସୁଟ୍ ହେଲମେଟ୍ ପିନ୍ଧି ନଥିବା ବେଳେ ୩ ଜଣ ସ୍ପେସ୍ ସୁଟ୍ ଗ୍ଲୋଭସ୍ ପିନ୍ଧି ନଥିଲେ। ତେବେ ଏପରି ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ବଂଚିବାର କୌଣସି ଉପାୟ ନଥିଲା  କାରଣ କଲମ୍ବିଆ ଆସନର ଡିଜାଇନ୍ ଏପରି ଥିଲା ଯେ ସେମାନେ କିଛି କରିପାରିନଥାନ୍ତେ । ସେମାନଙ୍କ ହେଲମେଟ୍ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ନଥିଲା। ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଗଭୀର ଆଘାତ ଲାଗିଥିଲା।

ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ମ୍ୟାନେଜର ଏହି ଦାବି କରିଛନ୍ତି

ମିଶନ କଲମ୍ବିଆର ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ମ୍ୟାନେଜର ୱେନ୍ ହେଲ୍ ମଧ୍ୟ ୨୦୧୩ରେ କହିଥିଲେ ଯେ ନାସା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଡେଣା ଭାଙ୍ଗିବା ପରେ ହିଁ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ସାତ ଜଣ ମହାକାଶଚାରୀ ଆଉ ଜୀବିତ ଫେରିପାରିବେ ନାହିଁ। ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କୁ ଅଯଥା ଚିନ୍ତିତ ନକରିବାକୁ ନାସା  କ୍ଷୟକ୍ଷତି ସମ୍ପର୍କରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସୂଚନା ଦେଇନଥିଲା । ୱେନ୍ ହେଲ୍ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ବି ମହାକାଶଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଏ ବିଷୟରେ ସୂଚିତ କରାଯାଇଥାନ୍ତ ତେବେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ବଂଚି ପାରିନଥାନ୍ତେ । ଅମ୍ଲଜାନ ଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ ମହାକାଶରେ ଜୀବିତ ଥାନ୍ତେ ଓ ଅମ୍ଲଜାନ ସରିବା ପରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥାନ୍ତେ । ତେଣୁ ନାସା ସେମାନଙ୍କୁ ଯାନର କ୍ଷତି ବାବଦରେ କହିନଥିଲା । ତେବେ ୱେନ୍ ହେଲଙ୍କଏହି ବୟାନକୁ କଳ୍ପନାଙ୍କ ବାପା ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ନାସା କୌଣସି ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇନଥିଲା।