Elections 2024: દેશમાં MP, રાજસ્થાન સહિત 10 રાજ્યોમાં ચૂંટણી, જાણો BJP-કોંગ્રેસની અહીં કેવી છે રાજકીય સ્થિતિ

રાજકીય દૃષ્ટિકોણથી આગામી વર્ષ ભારત માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આવતા વર્ષે દેશમાં કુલ 10 રાજ્યોની ચૂંટણી યોજાવાની છે. પૂર્વોત્તરના ત્રણ રાજ્યો ત્રિપુરા, મેઘાલય અને નાગાલેન્ડમાં ફેબ્રુઆરીથી માર્ચ વચ્ચે ચૂંટણી યોજાશે. આ જ સમયે દક્ષિણ ભારતના કર્ણાટક રાજ્યમાં વિધાનસભા ચૂંટણીની પ્રક્રિયા એપ્રિલ-મેમાં પૂર્ણ થશે. વર્ષના અંતમાં મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ, મિઝોરમ અને તેલંગાણા રાજ્યો પણ વિધાનસભાની ચૂંટણીનો સામનો કરશે. આ વર્ષે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પણ ચૂંટણી યોજાઈ શકે છે.

હાલમાં મધ્યપ્રદેશ, ત્રિપુરા અને કર્ણાટકમાં ભાજપની સરકાર છે, જ્યારે મેઘાલય, નાગાલેન્ડ અને મિઝોરમમાં ભાજપ એનડીએના સહયોગીઓ સાથે સરકારમાં છે. કોંગ્રેસ પાસે માત્ર રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢ છે. તેલંગાણાનું સંચાલન ભારતીય રાષ્ટ્ર સમિતિ (અગાઉ તેલંગાણા રાષ્ટ્ર સમિતિ) દ્વારા થાય છે. કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બન્યા બાદ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં હજુ સુધી ચૂંટણી થઈ નથી.

1. મધ્ય પ્રદેશ
હાલમાં મધ્યપ્રદેશમાં શિવરાજ સિંહ ચૌહાણના નેતૃત્વમાં ભાજપની સરકાર છે. 2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોઈપણ પક્ષને બહુમતી મળી નથી. ચૂંટણી બાદ 230 બેઠકોની વિધાનસભામાં 114 બેઠકો જીતનાર કોંગ્રેસે અપક્ષો અને બસપા અને સપાના સમર્થન સાથે સરકાર બનાવી છે. આ સાથે 1998 પછી પહેલીવાર કોંગ્રેસ અહીં સત્તામાં આવી. જોકે, દોઢ વર્ષ બાદ જ કોંગ્રેસમાં બળવો થયો હતો. માર્ચ 2020માં જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાના સમર્થકો સહિત કુલ 22 ધારાસભ્યોએ ભાજપમાં સ્વિચ કર્યા પછી કમલનાથ સરકાર પડી ગઈ. આ પછી બીજેપી ફરી સત્તામાં આવી અને શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ ફરી એકવાર મુખ્યમંત્રી બન્યા. આ પછી કુલ 28 બેઠકો પર યોજાયેલી પેટાચૂંટણીમાં ભાજપે 18 બેઠકો જીતી અને ફરી એકવાર વિધાનસભામાં બહુમતી મેળવી.
રાજ્યમાં આગામી વિધાનસભાની ચૂંટણી નવેમ્બર-ડિસેમ્બરમાં યોજાશે. ભાજપ સામે તેનું પ્રદર્શન સુધારવાનો પડકાર રહેશે. તે જ સમયે મુખ્ય વિપક્ષ કોંગ્રેસ ફરી એકવાર સત્તા વિરોધી લહેર પર સવાર થઈને સરકારમાં આવવાનો પ્રયાસ કરશે.

2. રાજસ્થાન
છેલ્લા ત્રણ દાયકાથી રાજસ્થાનમાં દર પાંચ વર્ષે સત્તા બદલાય છે. 2018ની ચૂંટણીમાં મુખ્ય વિપક્ષ કોંગ્રેસ પાંચ વર્ષ બાદ ફરી સત્તામાં આવી છે. અશોક ગેહલોત ફરી એકવાર રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બન્યા. જો કે, પોતાના જ લોકોના બળવાને કારણે સરકાર ક્યારેય સ્થિર દેખાતી નથી. જુલાઇ અને ઓગસ્ટ 2020માં પાઇલટ જૂથના બળવાના કારણે પરિસ્થિતિ એટલી હદે આવી ગઈ કે અશોક ગેહલોતની આગેવાની હેઠળની રાજસ્થાન સરકારને અવિશ્વાસના મતનો સામનો કરવો પડ્યો. બળવાના કારણે પાયલોટ સહિત અનેક ધારાસભ્યોને તેમના પદ ગુમાવવા પડ્યા હતા. અચાનક પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ અને કોંગ્રેસ હાઈકમાન્ડની સમજાવટ બાદ પાયલોટ જૂથનું વલણ ઢીલું પડી ગયું. ત્યારબાદ સરકારે રાજસ્થાન વિધાનસભામાં ધ્વનિ મત દ્વારા વિશ્વાસનો મત જીત્યો હતો.
રાજ્યમાં આ વર્ષના અંતમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી થવાની છે. કોંગ્રેસ આ વખતે કોના ચહેરા પર ચૂંટણી લડશે, તે હજુ એક પ્રશ્ન છે. આ સિવાય પાર્ટીને સત્તા વિરોધી લહેર પર કાબૂ મેળવવાનો પડકાર પણ સામે આવશે. બીજી તરફ બીજેપીને અહીં ફરી એકવાર વાપસીની આશા છે.

3. ત્રિપુરા
2018ની ત્રિપુરા વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે જીત મેળવી હતી. ભાજપે અહીં 25 વર્ષથી શાસન કરતા ડાબેરીઓને હટાવી દીધા હતા. બિપ્લબ દેબ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બન્યા. આ વર્ષે મે મહિનામાં ભાજપે રાજ્યની કમાન દેબના જહ માણિક સાહને સોંપી હતી. હવે શાહ પર ભાજપને સત્તામાં પરત લાવવાની જવાબદારી રહેશે. જો કે, ચૂંટણીની જાહેરાત પહેલા જ રાજ્યમાં રાજકીય ગરમાવો ચાલુ છે. ભાજપના નેતા હંગશા કુમાર ત્રિપુરા આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં તેમના 6,000 આદિવાસી સમર્થકો સાથે ટીપ્રા મોથામાં જોડાયા હતા. તે જ સમયે, આદિવાસી અધિકાર પાર્ટી ભાજપ વિરોધી રાજકીય મોરચો બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આ સાથે અનેક નેતાઓ પાર્ટી બદલી રહ્યા છે. આ બધાની વચ્ચે ભાજપ ચૂંટણીની તૈયારીઓને ધ્યાનમાં રાખીને રથયાત્રા કાઢવા જઈ રહી છે.

4. મેઘાલય
2018માં રાજ્યમાં નેશનલ પીપલ્સ પાર્ટી (NPP) અને BJPની ગઠબંધન સરકારની રચના કરવામાં આવી હતી. કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી છે. જો કે તે બહુમતીના આંકથી ઓછું પડી ગયું છે. એનપીપી-ભાજપ ચૂંટણીમાં અલગથી લડ્યા હતા અને ગઠબંધન કર્યું હતું. એનપીપીના કોનરાડ સંગમા મુખ્યમંત્રી બન્યા. અહીં પણ ચૂંટણી પહેલા રાજકીય ઉથલપાથલ ચાલુ છે. ગઠબંધન સરકાર ચલાવી રહેલા એનપીપી અને ભાજપ વચ્ચે પણ અણબનાવ જોવા મળી રહ્યો છે. તાજેતરમાં જ બે ધારાસભ્યોએ NPPમાંથી રાજીનામું આપીને ભાજપમાં જોડાયા હતા.

5. નાગાલેન્ડ
2018ની વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા સત્તારૂઢ નાગા પીપલ્સ ફ્રન્ટ (NPF)માં વિભાજન થયું હતું. પાર્ટીના વરિષ્ઠ નેતા અને રાજ્યના મુખ્યમંત્રી નેફિયુ રિયોએ બળવાખોર જૂથનો સાથ આપ્યો. બળવાખોરોએ નેશનલિસ્ટ ડેમોક્રેટિક પ્રોગ્રેસિવ પાર્ટી (NDPP)ની રચના કરી. ચૂંટણી પહેલા એનપીએફએ ભાજપ સાથે ગઠબંધન તોડી નાખ્યું હતું. ભાજપ અને એનડીપીપીએ સાથે મળીને ચૂંટણી લડી હતી. એનડીપીપીએ 18 અને ભાજપે 12 સીટો જીતી હતી. ગઠબંધન સત્તામાં આવ્યું અને નેફિયુ રિયો મુખ્ય પ્રધાન બન્યા. નેફિયુ રિયોના સીએમ બન્યા પછી 27 બેઠકો જીતનાર NPFના મોટાભાગના ધારાસભ્યો NDPPમાં જોડાયા. આનાથી NDPP ધારાસભ્યોની સંખ્યા 42 થઈ ગઈ છે. તે જ સમયે એનપીએફના માત્ર ચાર ધારાસભ્યો જ બચ્યા હતા. બાદમાં NPF એ પણ સત્તાધારી ગઠબંધનને સમર્થન આપ્યું. હાલમાં રાજ્ય વિધાનસભાના તમામ 60 ધારાસભ્યો સત્તાધારી પક્ષમાં છે.

6. કર્ણાટક
2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 224 બેઠકોવાળી વિધાનસભામાં 104 બેઠકો જીતી હતી. સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં ભાજપ સત્તાથી દૂર રહ્યો હતો. જેડીએસ અને કોંગ્રેસે ચૂંટણી પછીના ગઠબંધનમાં સરકાર બનાવી હતી. બાદમાં કોંગ્રેસ અને જેડીએસના ધારાસભ્યોના રાજીનામાથી કુમારસ્વામી સરકારનું પતન થયું. ધારાસભ્યોના પક્ષપલટા બાદ ભાજપે બીએસ યેદિયુરપ્પાના નેતૃત્વમાં સરકાર બનાવી હતી. યેદિયુરપ્પા 26 જુલાઈ 2021ના રોજ મુખ્યમંત્રી પદ સંભાળશે જે તેમના ચોથા કાર્યકાળની બીજી વર્ષગાંઠ છે.

6. કર્ણાટક
2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 224 બેઠકોવાળી વિધાનસભામાં 104 બેઠકો જીતી હતી. સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં ભાજપ સત્તાથી દૂર રહ્યો હતો. જેડીએસ અને કોંગ્રેસે ચૂંટણી પછીના ગઠબંધનમાં સરકાર બનાવી. બાદમાં કોંગ્રેસ અને જેડીએસના ધારાસભ્યોના રાજીનામાથી કુમારસ્વામી સરકારનું પતન થયું. ધારાસભ્યોના પક્ષપલટા બાદ ભાજપે બીએસ યેદિયુરપ્પાના નેતૃત્વમાં સરકાર બનાવી. યેદિયુરપ્પાએ 26 જુલાઇ 2021ના ​​રોજ મુખ્યમંત્રી પદેથી રાજીનામું આપ્યું હતું, તેમના ચોથા કાર્યકાળની બીજી વર્ષગાંઠ 28 જુલાઈ 2021ના રોજ બસવરાજ બોમાઈએ તેમનું સ્થાન લીધું. રાજ્યમાં એપ્રિલ-મે મહિનામાં ચૂંટણી યોજાવાની છે. આ પહેલાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ બંને આંતરિક કલહમાંથી પસાર થઈ રહ્યા છે. ભાજપ પૂર્વ સીએમ બીએસ યેદિયુરપ્પા અને સીએમ બસવરાજ બોમાઈ વચ્ચેના મતભેદોને ઉકેલવામાં વ્યસ્ત છે. તે જ સમયે કોંગ્રેસ કર્ણાટક પ્રમુખ ડીકે શિવકુમાર અને પૂર્વ મુખ્યમંત્રી સિદ્ધારમૈયાને એક કરવામાં વ્યસ્ત છે.

7. છત્તીસગઢ
કોંગ્રેસે 2018માં 15 વર્ષ બાદ રાજ્યમાં 90માંથી 68 બેઠકો જીતીને ફરીથી સત્તા મેળવી હતી. તે જ સમયે રમણ સિંહના નેતૃત્વમાં ભાજપને માત્ર 15 બેઠકો મળી હતી. ભૂપેશ બઘેલને રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા. 2018થી ભાજપ અહીં યોજાયેલી પાંચ પેટાચૂંટણી હારી ગયું છે. તાજેતરમાં યોજાયેલી ભાનુપ્રતાપપુર વિધાનસભા પેટાચૂંટણી તેનું તાજેતરનું ઉદાહરણ છે. અગાઉ કોંગ્રેસે દંતેવાડા, ચિત્રકોટ, મારવાહી અને ખૈરાગઢમાં પણ જીત મેળવી હતી.

આ વીડિયો પણ ખાસ જુઓ...

8. મિઝોરમ
મિઝોરમમાં મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ (MNF) એ 2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 40માંથી 26 બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસ માત્ર 5 સીટો જીતી શકી હતી. રાજ્યમાં ભાજપે પ્રથમ વખત ખાતું ખોલાવ્યું હતું. આ વખતે પણ ભાજપ અને MNF હવેથી મોટી જીતનો દાવો કરી રહ્યા છે. સાથે જ કોંગ્રેસ પાર્ટીને એકજૂટ રાખવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે. MNF કેન્દ્રમાં NDA અને પ્રદેશમાં BJPના નેતૃત્વ હેઠળના NEDA બંનેનો ભાગ છે.

9. તેલંગાણા
2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ચંદ્રશેખર રાવની આગેવાની હેઠળની ભારત તેલંગણા રાષ્ટ્ર સમિતિ (અગાઉ તેલંગાણા રાષ્ટ્ર સમિતિ) એ 119માંથી 87 બેઠકો જીતીને જંગી જીત મેળવી હતી. કોંગ્રેસને 19 બેઠકો મળી હતી. ટીડીપીને ગત વખતની 15 બેઠકો સામે માત્ર બે બેઠકો મળી હતી. ભાજપને માત્ર એક બેઠક મળી હતી. નવા રાજ્યોમાં તેલંગાણાનો પણ સમાવેશ થાય છે જ્યાં ભાજપ પાર્ટીનો વિસ્તાર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. રાજ્યના ઘણા મોટા નેતાઓ કોંગ્રેસ, ટીડીપી સહિત અન્ય પાર્ટીઓમાંથી ભાજપમાં જોડાયા છે. ભાજપ 2023ની ચૂંટણી ટીઆરએસ અને કોંગ્રેસને બદલે ટીઆરએસ અને ભાજપ વચ્ચે કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. બીજેપી અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડા, ગૃહમંત્રી અમિત શાહ સહિત ભાજપના ઘણા નેતાઓ અહીં અવારનવાર ચૂંટણી મુલાકાતો કરી રહ્યા છે.

10. જમ્મુ અને કાશ્મીર
કલમ-370 હટાવ્યા બાદ રાજ્ય વિધાનસભા માટે સીમાંકનનું કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. ચૂંટણી પંચ આ વર્ષે જ રાજ્યમાં ચૂંટણી કરાવી શકે છે. જમ્મુ અને કાશ્મીરના ભાજપના પ્રભારી તરુણ ચુગે તાજેતરમાં પાર્ટીના સભ્યોને રાજ્યના લોકો સુધી પહોંચવા હાકલ કરી હતી. પાર્ટીએ ચૂંટણીની તૈયારી શરૂ કરી દીધી છે. આગામી ત્રણ મહિનામાં પાર્ટી અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડા, ગૃહમંત્રી અમિત શાહ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની મુલાકાતના અહેવાલો પણ છે. વિપક્ષ પણ કમર કસી રહ્યો છે. 5 ડિસેમ્બરના રોજ જમ્મુ અને કાશ્મીરના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન ફારુક અબ્દુલ્લાને નેશનલ કોન્ફરન્સના વડા તરીકે ફરીથી ચૂંટવામાં આવ્યા હતા. તો બીજી તરફ કોંગ્રેસના પૂર્વ નેતા ગુલામ નબી આઝાદની નવી ડેમોક્રેટિક આઝાદ પાર્ટી પણ આ ચૂંટણીમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે છે.