Lunar Eclipse 2021: આજે સર્જાશે 6 કલાક અને 1 મિનિટ લાંબુ ચંદ્ર ગ્રહણ! જાણો ક્યાં અને ક્યારે દેખાશે

નવી દિલ્હી: આ સદીનું સૌથી લાંબુ આંશિક ચંદ્રગ્રહણ (Longest Partial Lunar Eclipse) 19 નવેમ્બરે જોવા મળશે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે તે અમેરિકાના 50 રાજ્યોમાં જોવા મળશે. આટલું લાંબુ ચંદ્રગ્રહણ 600 વર્ષ પછી થઈ રહ્યું છે. એટલા માટે વિશ્વભરના વૈજ્ઞાનિકો આ દ્રશ્યને તેમના કેમેરામાં રેકોર્ડ કરવા માટે તૈયાર છે. આ આંશિક ચંદ્રગ્રહણ 3 કલાક 28 મિનિટ અને 23 સેકન્ડ લાંબુ હશે.

યુ.એસ.માં બટલર યુનિવર્સિટીના કેમ્પસમાં સ્થિત ઇન્ડિયાના હોલકોમ્બ ઓબ્ઝર્વેટરી અનુસાર, જ્યારે ચંદ્ર પૃથ્વીની છાયામાં જાય છે ત્યારે ચંદ્રગ્રહણ થાય છે. આ કિસ્સામાં આંશિક ગ્રહણનો તબક્કો 3 કલાક, 28 મિનિટ અને 24 સેકન્ડ સુધી ચાલશે અને કુલ ગ્રહણ 6 કલાક અને 1 મિનિટ સુધી ચાલશે. આ 580 વર્ષમાં સૌથી લાંબુ આંશિક ગ્રહણ બનશે.

આ સમયે ગ્રહણ દેખાશે
યુએસ સ્પેસ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે ગ્રહણ ચાર મુખ્ય તબક્કામાં થશે જેમાં સવારે 1.02 AM વાગ્યે EST ચંદ્રના પેનમ્બ્રામાં અથવા ચંદ્રના પડછાયાના હળવા ભાગમાં પ્રવેશ કરશે. આ તબક્કો સામાન્ય રીતે ખાસ સાધનો વિના શોધવો મુશ્કેલ છે કારણ કે અંધકાર ખૂબ જ ઓછો હોય છે. આ પછી ચંદ્ર 2.18 વાગ્યે EST પર છાયાના ઊંડા ભાગમાં અથવા પડછાયા સુધી પહોંચશે. ચંદ્ર સવારે 5.47 વાગ્યે ગર્ભમાંથી બહાર નીકળે ત્યાં સુધી લગભગ 3.5 કલાક સુધી ઘનધોર પડછાયામાંથી પસાર થશે. આ ગ્રહણ સવારે 6.03 કલાકે સમાપ્ત થશે.

(NASA) અનુસાર આ લાંબુ ચંદ્રગ્રહણ 580 વર્ષ પછી થઈ રહ્યું છે. પરંતુ જે સમયે અમેરિકામાં લોકો ચંદ્રગ્રહણ જોતા હશે, તે સમયે ભારતના લોકો દિવસ દરમિયાન પોતાનું કામ કરતા હશે. આ ચંદ્રગ્રહણને માઈક્રો બીવર મૂન (The Micro Beaver Moon) કહેવામાં આવે છે. કારણ કે તે પૃથ્વીથી મહત્તમ અંતરે રહે છે. તે જ સમયે, અમેરિકામાં બીવર પકડાય છે. તેથી જ તેનું નામ કંઈક આ રીતે રાખવામાં આવ્યું છે.

સદીનું સૌથી લાંબુ ચંદ્રગ્રહણ
ઇન્ડિયાના બટલર યુનિવર્સિટી સ્થિત હોલકોમ્બ ઓબ્ઝર્વેટરી અનુસાર, આંશિક ચંદ્રગ્રહણ  (Partial Lunar Eclipse) નો અર્થ એ છે કે જ્યારે પૃથ્વીનો પડછાયો ચંદ્રના માત્ર 97 ટકા ભાગને આવરી લે છે. આ સદીનું સૌથી લાંબુ આંશિક ચંદ્રગ્રહણ હશે. અગાઉ વર્ષ 2018માં એક કલાક અને 43 મિનિટનું ચંદ્રગ્રહણ થયું હતું. જ્યારે આ વખતે ચંદ્રગ્રહણ 3 કલાક 28 મિનિટ અને 23 સેકન્ડનું હશે. આવી ઘટના 580 વર્ષ પછી જોવા મળી રહી છે.

બદલાશે ચંદ્રનો રંગ
જ્યારે પૃથ્વી સૂર્ય અને ચંદ્રની વચ્ચે આવે છે ત્યારે ચંદ્રગ્રહણ થાય છે. પૃથ્વીના પડછાયાને કારણે ચંદ્રનો પ્રકાશ જમીન પર દેખાતો નથી. પૃથ્વીનો પડછાયો આખા ચંદ્રને ઢાંકી શકે છે. અથવા આંશિક રીતે આવરી લે છે. જેના કારણે ચંદ્ર ક્યારેક લાલ રંગનો દેખાય છે. એનું કારણ એ છે કે સૂર્યપ્રકાશ પૃથ્વીના પડછાયાના ઊંડા ભાગ પર સીધો અથડાતો નથી. તે આપણા વાતાવરણમાંથી પસાર થાય છે. જેમ જેમ લાલ અને નારંગી તરંગ લંબાઇ પૃથ્વીના વાતાવરણમાંથી પસાર થાય છે, તેમ તે એક મહોગની લાલ રંગ ઉત્પન્ન કરે છે, જે ચંદ્રને લાલ દેખાય છે.

આ ચંદ્રગ્રહણને ઉત્તર અમેરિકા, ટાપુઓ અને પેસિફિક મહાસાગરના દેશો, અલાસ્કા, પશ્ચિમ યુરોપ, પૂર્વીય ઓસ્ટ્રેલિયા, ન્યુઝીલેન્ડ અને જાપાનના લોકો જોઈ શકશે. આ ચંદ્રગ્રહણનો પ્રારંભિક ભાગ એટલે કે ચંદ્ર ઉગવાના સમયે પૂર્વ એશિયા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડમાં પણ થોડી નજારો જોવા મળશે. જ્યારે, દક્ષિણ અમેરિકા અને પશ્ચિમ યુરોપના લોકો ચંદ્રગ્રહણના ઉચ્ચતમ સ્તરને જોઈ શકશે.

ખરાબ વાત એ છે કે આ દુર્લભ ચંદ્રગ્રહણ આફ્રિકા, મધ્ય પૂર્વ અને પશ્ચિમ એશિયામાંથી દેખાશે નહીં. ત્યારપછી આગામી પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ 15-16 મે 2022ના રોજ થશે. તે પછી 7-8 નવેમ્બરે બીજું પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ થશે. જેને ઘણા દેશોના લોકો જોઈ શકશે, પરંતુ તેના સમય સહિત અન્ય માહિતી શેર કરવામાં આવી નથી.