SEBI On Finfluencers: सोशल मीडियावर तुम्हाला अनेक फिनफ्लुएन्सरचे व्हिडीओ पाहिला मिळतात. जे खास करुन ट्रेडिंग टिप्स देतात. पण आता फिनफ्लुएन्सरला सेबीचा फटका बसलाय. शेअर बाजार नियामक सिक्युरिटीज एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडियाच्या नवीन आदेशामुळे फिनफ्लुएन्सर अचडणीत आले आहेत. सेबीच्या नव्या नियमानुसार नोंदणी नसलेल्या फिनफ्लुएंसर्सच्या अडचणीत भर पडणार आहे. सेबीच्या आदेशनानुसार शेअर बाजाराच्या शिक्षणाशी संबंधित लोक यापुढे थेट म्हणजेच सध्याच्या बाजारभावाचा वापर करू शकणार नाहीत. लोकांचे प्रबोधन करण्यासाठी त्यांना तीन महिने जुन्या किमतीचे उदाहरण घ्यावे लागणार आहे.
SEBI (भारतीय सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड) ने एक परिपत्रक जारी करुन त्यात त्यांनी FAQ जारी केलीय. या प्रश्नात, शिक्षण आणि सल्ला किंवा शिफारस यातील फरकावर, सेबीने म्हटलंय की, जो व्यक्ती केवळ शिक्षणात गुंतलेला आहे तो दोन्ही प्रतिबंधित क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होऊ शकत नाही. अशा व्यक्तीने कोणत्याही सिक्युरिटीजबद्दल बोलणे किंवा प्रदर्शित करणे यासह सिक्युरिटीजचे कोणतेही कोड नाव वापरणे, म्हणजे शेअर्स त्याच्या संभाषणात किंवा भाषणादरम्यान स्टॉकच्या भविष्यातील किमतींबद्दल सल्ला देणे किंवा शिफारस करणे, व्हिडीओ, टिकर, स्क्रीन शेअरिंग इ.चा बाजार किंमत डेटा शेवटचे तीन महिने वापरले जाऊ नये.
खरंतर असे अनेक फायनान्फ्लुएंसर्स आहेत जे नोंदणीकृत नाहीत आणि शेअर बाजाराच्या शिक्षणाच्या नावाखाली शेअर्सची खरेदी-विक्री करण्याचा सल्ला देत असतात. सेबीच्या या कारवाईमुळे शेअर बाजाराच्या शिक्षणाच्या नावाखाली शेअर्स खरेदी-विक्रीचा सल्ला देण्यास आळा बसणार आहे, हे नक्कीच. SEBI च्या या पावलानंतर Finfluencers च्या ग्राहकसंख्येमध्ये मोठी घट होण्याची मोठी शक्यता आहे. सेबीने सांगितले की, गुंतवणूकदारांच्या शिक्षणावर बंदी नाही, मात्र हे केवळ त्या लोकांद्वारे केले जाते ज्यांचे नियामक नियमन करतं.
सेबीने आपल्या परिपत्रकात म्हटलंय की नोंदणीकृत मध्यस्थांना अनधिकृत सल्ला देणे किंवा नाकारलेले रिटर्न क्लेम करण्यात गुंतलेल्या कोणत्याही व्यक्तीसोबत ग्राहकांची माहिती व्यवहार करण्याची किंवा शेअर करण्याची परवानगी नाही. हे स्पष्टीकरण SEBI FAQ मध्ये दिलेले आहे. सेबीने म्हटलंय की, 'ग्राहकाची माहिती शेअर करणे हे 'ग्राहकाचे नाव सुचवणे' या स्वरूपाचे आहे. त्यामुळे, अशा कोणत्याही व्यक्तीला किंवा त्याच्यासोबत कोणतेही पेमेंट करणे किंवा ग्राहकाची कोणतीही माहिती शेअर करणे हे या नियमांनुसार असोसिएशनचे प्रमाण असेल आणि त्याला परवानगी नाही.
सेबीच्या नवीनतम परिपत्रकातील महत्त्वाचे मुद्दे खालील प्रमाणे आहेत.
शेअर बाजारासंबंधित माहिती देणारे शिक्षक थेट समभागांच्या किमती वापरू शकत नाहीत. तीन महिन्यापर्यंतची आकडेवारी दाखवता येणार नाही.
नोंदणीकृत बाजारातील संस्था कोणत्याही प्रकारे फिनफ्लुएन्सरसोबत आर्थिक हितसंबंध जोडू शकत नाहीत.
गुंतवणूकदारांना शिक्षणाची परवानगी आहे, मात्र शिक्षकांनी सेबीच्या मान्यतेशिवाय गुंतवणूक सल्ला देऊ नयेत.
शिक्षक गेल्या तीन महिन्यांतील समभागासंबंधित माहिती, किंमतीसंबंधित इतर आकडेवारी, गुणोत्तरे कोणत्याही स्वरूपात वापरू शकत नाहीत, ज्यामुळे तो गुंतवणूक सल्ला सूचित होऊ शकेल.
या नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या कोणत्याही संस्थांना दंड, निलंबन किंवा त्यांचा सेबी परवाना रद्द केला जाऊ शकतो.