Gandhi Jayanti 2023 : 'महात्मा गांधी' या विषयावर 5 मिनिटांत तयार करा भाषण, अव्वल नंबर तुमचाच

Gandhi Jayanti 2023 : राष्ट्रपिता महात्त्मा गांधी यांची जयंती 2 ऑक्टोबर 2023 रोजी देशभरात मोठ्या थाटामाटात साजरी होणार आहे. महात्मा गांधी यांची 154 वी जयंती देशभरात साजरी केली जाणार आहे. भारताच्या स्वातंत्र्यात महत्त्वाची भूमिका बजावणारे राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांचा जन्म गुजरात पोरबंदर येथे झाला. देशात हा दिवस 'स्वच्छता दिन' म्हणूनही साजरा केला जातो.

गांधीजींचे आपल्या स्वातंत्र्यात लाखमोलाचे योगदान आहे. त्यांच्या स्मरणार्थ देशात अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. शाळांमध्ये अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. केवळ शाळा नाहीतर राज्यस्तरीय वकृत्व स्पर्धाही आयोजित केल्या जातात. ज्यामध्ये विद्यार्थी बापूजींच्या नितीमूल्यांबद्दल आणि त्यांच्या तत्त्वांबद्दल जागृती करतात. यानिमित्ताने निबंध, चित्रकला, भाषण, प्रश्नमंजुषा यासह स्पर्धांचे आयोजन करण्यात येते. तुम्हाला किंवा तुमच्या मुलाला वकृत्त्व स्पर्धेत सहभागी व्हायचं असेल तर हे भाषण एकदा वाचा, तुम्हाला नक्की मदत होईल.

भाषणाचा नमुना 

नमस्कार मित्रांनो, शुभ प्रभात! आदरणीय प्राचार्य महोदय, येथे उपस्थित असलेले सर्व शिक्षक आणि प्रिय विद्यार्थीहो, आजच्या कार्यक्रमात तुम्हा सर्वांचे मनःपूर्वक स्वागत आहे. मोठ्या अभिमानाने आणि सन्मानाने मला आपल्या राष्ट्रपिता मोहनदास करमचंद गांधी यांच्याबद्दल काही मोजके शब्द सांगायचे आहेत.

महात्मा गांधी म्हणजे मोहनदास करमचंद गांधी यांचा जन्म २ ऑक्टोबर १८६९ रोजी पोरबंदर, गुजरात येथे झाला. ते पोरबंदरचे मुख्यमंत्री करमचंद गांधी यांचे पुत्र होते आणि त्यांच्या आईचे नाव पुतळीबाई होते. ते अतिशय धार्मिक पार्श्वभूमीत वाढले होते आणि सुरुवातीपासूनच त्यांना स्वयं-शिस्त आणि अहिंसेचे महत्त्व शिकवले गेले. महात्मा गांधींच्या आई पुतिलबाईंनी त्यांना जीवनातील अनेक महत्त्वाचे गुण शिकवले, ज्याचे महात्मा गांधींनी मनापासून पालन केले.

वयाच्या 19 व्या वर्षी गांधींनी लंडनमध्ये कायद्याचे शिक्षण घेण्यासाठी आपले घर सोडले. वेळ निघून गेली आणि 1891 मध्ये त्यांनी बॉम्बे कोर्टात वकिली सुरू केली. त्यांना यश मिळाल्यामुळे दक्षिण आफ्रिकेत एका भारतीय कंपनीचे प्रतिनिधीत्व करण्यासाठी संपर्क करण्यात आला. पत्नी कस्तुरबाई आणि मुलांसोबत ते जवळपास २० वर्षे दक्षिण आफ्रिकेत राहिले.

तुम्ही विचार करत असाल- देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी त्यांनी लढा दिला त्याचे परिणाम काय झाले? तर त्यांच्या कृतीतून आपल्याला हे शिकायचे आहे.  ‘आपण स्वतःचे निर्णय स्वतः घेऊन आपले नशीब घडवतो.’ प्रत्येक निर्णयाची एक पार्श्वगाथा असते, आणि म्हणून त्यांनी देशासाठी लढण्याचा निर्णय घेतला.

दक्षिण आफ्रिकेत ते भारतीय स्थलांतरित असल्याने त्यांना खूप भेदभावाला सामोरे जावे लागले. एकदा गांधी रेल्वे प्रवासात असताना एका गोर्‍या ड्रायव्हरने त्यांना मारहाण करून प्रथम श्रेणीच्या डब्यातून बाहेर फेकले कारण त्यांनी एका युरोपियन प्रवाशाला त्यांची जागा सोडण्यास नकार दिला. ही घटना गांधींच्या जीवनातील एक टर्निंग पॉईंट मानली जाते, कारण यामुळे भारतीयांना समाजात कशी वागणूक दिली जाते याचे प्रतिबिंब गांधींच्या जीवनात उमटले.

त्या दिवशी गांधीजींनी लोकांच्या भल्यासाठी चांगला बदल घडवून आणण्याचा निर्णय घेतला आणि उत्साही नेता कधीही मागे हटला नाही. ते भेदभाव आणि पक्षपाती वागणूक सहन करू शकत नव्हते. त्यांच्या लक्षात आले की त्यांच्यासारखे इतर अनेक लोक देखील अशाच छळातून जात आहेत. त्यामुळे त्यांनी परिस्थितीकडे दुर्लक्ष करण्याऐवजी लढण्याचा निर्णय घेतला.

ज्या देशात आपला अपमान होईल अशा देशात राहणे इतर कोणीही निवडणार नाही, परंतु गांधी अन्यायाला तोंड देण्याच्या आणि त्याविरुद्ध लढण्याच्या आपल्या मतावर ठाम होते. त्यांनी दक्षिण आफ्रिकेत परत राहण्याचा आणि अशा प्रकारच्या समस्यांना तोंड देत असलेल्या लोकांची सुटका करण्याचा निर्णय घेतला.

सुरुवातीला गांधींनी सर्वांना सत्य आणि खंबीरपणा किंवा सत्याग्रह या संकल्पना शिकवण्यास सुरुवात केली. त्यांचा असा विश्वास होता की हिंसा, भेदभाव आणि अन्यायाविरुद्ध लढण्यासाठी निष्क्रिय प्रतिकार हा एकमेव मार्ग आहे आणि केवळ निष्क्रिय प्रतिकारानेच स्वातंत्र्य मिळू शकते.

जुलै 1914 मध्ये, दक्षिण आफ्रिकेत जवळपास 20 वर्षे घालवल्यानंतर गांधी भारतात परतले. 1919 मध्ये, गांधींनी रौलेट कायद्याच्या विरोधात निष्क्रिय प्रतिकाराची संघटित मोहीम सुरू केली. ब्रिटीशांच्या नेतृत्वाखालील 400 भारतीय सैनिकांनी केलेला नरसंहार पाहिल्यानंतर त्यांना रौलेट कायद्याविरुद्धची मोहीम मागे घ्यावी लागली. आणि 1919 पर्यंत, ते भारतीय स्वातंत्र्याच्या चळवळीतील सर्वात आघाडीचे नेते होते. दक्षिण आफ्रिकेत राहण्याच्या त्याच्या निर्णयाने आपल्या देशाचे नशीब बदलले.

आपल्या देशासाठी त्यांनी केलेल्या अनेक धाडसी प्रयत्नांपैकी एकही व्यर्थ गेला नाही. ब्रिटीश राजवटीच्या विरोधात असंख्य आंदोलने आणि अहिंसक चळवळींच्या प्रयत्नांनंतर, अखेरीस 1947 मध्ये भारताला ब्रिटीशांनी स्वातंत्र्य दिले, परंतु देशाचे 2 वसाहतींमध्ये विभाजन केले: भारत आणि पाकिस्तान. देशाची फाळणी करणाऱ्या या निर्णयाच्या विरोधात गांधीजी होते पण फाळणीनंतर हिंदू आणि मुस्लिमांना अंतर्गत शांतता लाभेल असा विचार करून शेवटी ते सहमत झाले. गांधींनी प्रत्येक परिस्थितीत चांगलेच पाहिले आणि म्हणूनच त्यांना आपल्या राष्ट्रपिता म्हणून ओळखले जाते.

३० जानेवारी १९४८ रोजी, गांधीजी नवी दिल्लीत संध्याकाळच्या प्रार्थनेतून परतत असताना त्यांची गोळ्या झाडून हत्या केली गेली. आज आपण महात्मा गांधी यांची 154 वी जयंती साजरी करत आहोत. महात्मा गांधी यांचे विचार आपण प्रत्येकाने अंगिकारले पाहिजे, हीच त्यांच्यासाठी आदरांजली ठरणार आहे. 

तुम्हा सर्वांना प्रश्न पडला असेल की अनेक नेत्यांनी आपल्या देशासाठी आपले प्राण का दिले, पण महात्मा गांधी इतके खास कशामुळे? त्याचे नेतृत्वगुण, उल्लेखनीय तत्त्वे, स्वातंत्र्य मिळविण्यासाठी अविरत समर्पण, मानसिकता आणि बरेच काही या गोष्टी माणसाला संपूर्ण राष्ट्राचा पिता बनवतात. गांधीजींना मिळालेल्या आदराची मर्यादा नाही.

भारतीय या नात्याने आमचे अंतःकरण महात्मा गांधीजींबद्दल आदराने भरलेले आहे. या भाषणाचा समारोप करताना मला असे म्हणायचे आहे की, महात्मा गांधींचे जीवन हे एक खुले पुस्तक आहे ज्यातून अनेक गोष्टी शिकता येतात.

1947 मध्ये फाळणीमुळे दंगली झाल्यामुळे त्यांनी अनेक दिवस उपोषण केले आणि ते थांबवण्याचा त्यांनी सर्वतोपरी प्रयत्न केला. आजही देशात धर्माच्या नावावर लोक लढत आहेत हे पाहून खूप वाईट वाटते. जर आपण गांधीजींवर वर आणि आपल्या देशाला स्वातंत्र्य मिळवून देण्यासाठी लढलेल्या सर्व स्वातंत्र्यसैनिकांवर प्रेम आणि आदर करत असू, तर आपण प्रथम भारतीय बनले पाहिजे आणि धर्माच्या नावावर हिंसाचार थांबवला पाहिजे.