मुंबई : दरवर्षी आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या दुसऱ्या दिवशी जगन्नाथ रथयात्रा पुरी, ओडिशातील जगन्नाथ मंदिरापासून सुरू होते. या यात्रेत सहभागी होण्यासाठी जगभरातून भाविक येतात. ही रथयात्रा 1 जुलैपासून सुरू झाली आहे आणि ती 12 जुलैपर्यंत चालणार आहे. या रथयात्रेत भगवान जगन्नाथ, बहीण सुभद्रा आणि भाऊ बलभद्र यांच्यासह तीन भव्य रथांवर स्वार होतात आणि ही यात्रा मंदिरात पोहोचते.
भगवान जगन्नाथाच्या रथयात्रेला सुरुवात झाली आहे. कोरोना महामारीमुळे या रथयात्रेला गेल्या दोन वर्षांपासून भाविकांना जाण्यास मज्जाव करण्यात आला होता, मात्र यंदा पुन्हा ती सुरू करण्यात आली आहे.
1 जुलै ते 12 जुलै दरम्यान चालणाऱ्या या रथयात्रेसाठी कडेकोट सुरक्षा व्यवस्था ठेवण्यात आली होती.
असे मानले जाते की एकदा भगवान जगन्नाथाची बहीण सुभद्रा हिला नगर पाहण्याची इच्छा होती. बहिणीची ही इच्छा पूर्ण करण्यासाठी भगवान जगन्नाथ आणि बलभद्र तिला रथावर बसवून नगर दाखवायला गेले. यादरम्यान ते येथे राहणाऱ्या त्यांच्या मावशीच्या घरी गेले होते. तेव्हापासून या रथयात्रेची परंपरा सुरू झाली.
आज रथयात्रेच्या निमित्ताने आम्ही तुम्हाला जगन्नाथ मंदिराशी संबंधित काही रहस्य सांगणार आहोत, चला जाणून घेऊया ती रहस्ये-
ओरिसातील पुरी येथील जगन्नाथ मंदिरात भगवान जगन्नाथ, बलभद्र आणि बहीण सुभद्रा यांच्या मूर्ती विराजमान आहेत.
असे मानले जाते की, जेव्हा भगवान श्रीकृष्णाने त्यांचे शरीर सोडले तेव्हा त्यांच्यावर अंत्यसंस्कार करण्यात आले. त्याचे उर्वरित शरीर पाच घटकांमध्ये मिसळले गेले परंतु त्याचे हृदय मात्र जिवंत राहिले.
श्रीकृष्णाचे हृदय अजूनही जिवंत असल्याचे सांगण्यात येत आहे. असे मानले जाते की त्यांचे हृदय भगवान जगन्नाथाच्या मूर्तीच्या आत आहे आणि ते आजही धडधडते.
जगन्नाथ मंदिरात भगवान जगन्नाथ, बलभद्र आणि त्यांची बहीण सुभद्रा यांच्या मूर्ती दर 12 वर्षांनी बदलल्या जातात. ज्यावेळी या मूर्ती बदलल्या जातात, त्यावेळी संपूर्ण शहराची वीज बंद होते. या दरम्यान जगन्नाथ पुरीच्या मंदिराभोवती अंधार असतो.
12 वर्षांनी जेव्हा या मूर्ती बदलल्या जातात तेव्हा मंदिराची सुरक्षा सीआरपीएफकडे सोपवली जाते. यावेळी कोणालाही प्रवेश बंदी आहे. अंधार पडल्यानंतर या मंदिरात कोणीही प्रवेश करू शकत नाही. या मूर्ती बदलण्यासाठी केवळ एका पुजाऱ्याला मंदिरात प्रवेश दिला जातो. आणि त्यासाठीही पुजाऱ्याच्या हातात हातमोजे घातले जातात आणि अंधार असतानाही पुजाऱ्यालाही मूर्ती दिसू नयेत म्हणून डोळ्यावर पट्टी बांधली जाते.