धार्मिक मान्यतांनुसार आपण आपल्या पूजास्थानी शंख ठेवला पाहिजे. जेव्हा आपण सकाळ-संध्याकाळ पूजा करतो तेव्हा आपण आपल्या घरात किंवा मंदिरात शंख वाजविला पाहिजे. हा शंख फुंकल्याने घरात सुख-शांती नांदते असे मानले जाते. घरात जेथे शंख वाजविला जातो, तेथे लक्ष्मीचा वास असतो. असे मानले जाते की, शंख फुंकल्याने त्या ठिकाणची नकारात्मक ऊर्जा दूर होते आणि तेथे सकारात्मक ऊर्जा येते.
घरात जेथे शंख वाजविला जातो तेथे धन किंवा कशाचीही कमतरता जाणवत नसल्याच शास्त्रात म्हटलं आहे. आरतीपूर्वी देवाला आमंत्रण देण्यासाठी पंडितही मंदिरात शंख वाजवतात. शंख वाजवण्यापूर्वी आपण भगवान विष्णूला नमस्कार केला पाहिजे. शंख फुंकल्याने अनेक प्रकारचे श्वसनाचे आजार बरे होतात.
शास्त्रामध्ये स्त्रियांना शंखा फुंकण्यावर कोणतेही विशिष्ट बंधन नाही, परंतु काही जुन्या परंपरा आणि सांस्कृतिक विचारांनुसार स्त्रियांना काही कार्यांसाठी शंखा फुंकण्यास मनाई आहे. हे मत समुदाय, संस्कृती आणि धार्मिक परंपरांमध्ये भिन्न असू शकते.
हिंदू धर्मात शंख वाजवण्याला विशेष महत्त्व आहे आणि धार्मिक विधी, पूजा आणि यज्ञांमध्ये हे शुभ प्रतीक मानले जाते. असे मानले जाते की, शंख फुंकल्याने नकारात्मक ऊर्जा दूर होते आणि वातावरण शुद्ध होते. सामान्यतः, शंख फुंकण्याची प्रथा केवळ पुरुषांसाठीच सामान्य मानली जाते, परंतु अनेक ठिकाणी महिलांना देखील शंख फुंकण्याची परवानगी आहे, विशेषत: पूजा किंवा धार्मिक कार्यात. त्यामुळे महिलांनी देखील शंख महिलांनी वाजवणे योग्य मानले जाते.
काही परंपरांमध्ये असे मानले जात होते की, केवळ पुरुषच शंख वाजवू शकतात. कारण शास्त्रानुसार ते केवळ पुरुषांच्या कार्याशी संबंधित आहे. परंतु आधुनिक काळात हा दृष्टिकोन बदलला असून अनेक समाजात महिलांना शंखा फुंकण्याचे स्वातंत्र्य देण्यात आले आहे.
अध्यात्मिक दृष्टीकोन: शांती, समृद्धी आणि आशीर्वाद आणण्यासाठी शंख फुंकणे हा जप आणि ध्यानाचा एक प्रकार देखील असू शकतो. या संदर्भात लिंगाच्या आधारावर कोणतेही विशिष्ट बंधन नाही.
म्हणून, शंखा फुंकण्याबद्दल धर्मग्रंथांमध्ये कोणतीही स्पष्ट मनाई नाही आणि ते बहुतेक परंपरा, संस्कृती आणि वैयक्तिक श्रद्धांवर अवलंबून असते. आज अनेक ठिकाणी महिलाही शंख वाजवतात आणि ते धार्मिक कर्तव्य आणि श्रद्धेचा भाग मानतात.
महिलाही पुरुषांप्रमाणे शंख वाजवू शकतात. फक्त पुरुषच शंख वाजवू शकतात, महिला नाही असा नियम नाही. पण जर स्त्री गर्भवती असेल तर तिने शंख वाजवू नये. कारण जेव्हा आपण शंख वाजवतो तेव्हा आपला दाब नाभीवर पडतो आणि गर्भवती महिलेने शंख फुंकल्यास तिच्या न जन्मलेल्या बाळावर त्याचा वाईट परिणाम होतो. म्हणूनच गर्भवती महिलांना शंख फुंकण्याचा सल्ला दिला जात नाही.