कायमच एक पाय दुमडून का बसतात शिव शंकर? आध्यात्मिकच नाही यामागचं वैज्ञानिक कारणही समजून घ्या

Lord Shiva sitting position: कैलास पर्वतावर परम देव महादेव राहतात. बहुतेक मूर्ती, चित्रे इत्यादींमध्ये, भगवान शिव एक पाय दुमडून दुसऱ्या पायावर ठेवून बसतात. यामागे काय कारण आहे? 

दक्षता ठसाळे-घोसाळकर | Updated: Feb 12, 2025, 03:08 PM IST
कायमच एक पाय दुमडून का बसतात शिव शंकर? आध्यात्मिकच नाही यामागचं वैज्ञानिक कारणही समजून घ्या  title=

Lord Shiva sitting posture:  शिव शंकर यांना देवांचा देव म्हटले जाते आणि सावन महिन्याव्यतिरिक्त, फाल्गुन महिन्यातही भगवान शिवाची विशेष पूजा केली जाते. फाल्गुन महिन्यात भगवान शिव आणि पार्वती यांचा विवाह झाला होता. शिव-पार्वतीच्या लग्नाचा उत्सव 'महाशिवरात्री' म्हणून साजरा केला जातो. या वर्षी फाल्गुन महिना 13 फेब्रुवारी ते 14 मार्च असा असेल. 26 फेब्रुवारी रोजी महाशिवरात्री साजरी केली जाईल. या प्रसंगी, भगवान शिव यांची बसण्याची पद्धत खास का आहे, ते नेहमी एक पाय वर आणि दुसरा पाय वर का बसतात हे जाणून घ्या.

भगवान शिव शंभूचा एक पाय जमिनीला स्पर्श करत राहतो तर दुसरा पाय गुडघ्याकडे वरच्या दिशेने वाकलेला असतो. सहसा भगवान शिव त्यांचा उजवा पाय दुमडून डाव्या पायावर ठेवतात आणि क्रॉस-लेग्ज मुद्रेत राहतात. भगवान शिव एकटे बसलेले असोत किंवा त्यांच्या पत्नी देवी पार्वतीसोबत, त्यांचा एक पाय दुसऱ्या पायावरच राहतो. याशिवाय, तो दगडावर बसलेला असो किंवा नंदीवर, त्याची बसण्याची स्थिती सारखीच राहते.

भगवान शिव एक पाय वर करून बसण्यामागे आध्यात्मिक आणि वैज्ञानिक दोन्ही कारणे आहेत. जर आपण वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून बोललो तर मानवी शरीरात इडा, पिंगला आणि सुषुम्ना या तीन नसा असतात. इडा नाडी ही एक स्त्रीलिंगी नाडी आहे जी शरीरात स्त्रीलिंगी ऊर्जा निर्माण करते. त्याला चंद्र नाडी असेही म्हणतात. त्याच वेळी, पिंगला नाडी मानवामध्ये पुरुषी उर्जेला जन्म देण्याचे काम करते आणि तिला सूर्य नाडी असेही म्हणतात. तिसरी शुषुम्ना नाडी एखाद्या वाहिनी किंवा मार्गाप्रमाणे काम करते ज्याद्वारे व्यक्तीची कुंडलिनी ऊर्जा वरच्या दिशेने जाते, म्हणजेच ती पायांद्वारे व्यक्तीच्या मेंदूपर्यंत पोहोचण्याचे काम करते.

जेव्हा एखादा माणूस एक पाय वर आणि एक खाली ठेवून बसतो, तेव्हा या तीन नसांमधून, पुरुष आणि स्त्रीची ऊर्जा शरीरात समान रीतीने वाहते आणि दोन्ही घटकांना शरीरात समान स्थान असते.

इंद्रिये नियंत्रणात राहतात

जर आपण शिवाच्या बसण्याच्या आसनामागील आध्यात्मिक कारणाबद्दल बोललो तर ते इंद्रियांवर नियंत्रण ठेवते. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीच्या इंद्रियांवर नियंत्रण असते, तेव्हा त्या अवस्थेत केलेले जप, भजन, ध्यान, मंत्रांचे जप इत्यादी केल्याने देवाची प्राप्ती लवकर होण्यास मदत होते.