कोरोनाचे संकट । जगात कोण करत आहे औषधाची चाचणी, कोण आहे आघाडीवर?

मुंबई : जगात कोरोनाव्हायरस इन्फेक्शन  (Coronavirus Infection) आणि मृत्यूची आकडेवारी दररोज एक नवीन विक्रम निर्माण करीत आहे. अशा परिस्थितीत, हा प्रसार थांबविण्याच्या सर्व संभाव्य प्रयत्नांच्या मध्यभागी, लस कधी येईल याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. जगातील अनेक देशांमध्ये कोविड -१९ लस विकसित करण्याची शर्यत लागली आहे. कोविड-१९ या साथीच्या रोगापासून जग वाचविण्याकरिता या सर्व चाचण्या पूर्ण करण्यावर भर देत आहेत. लस विकसित करण्यावर कोणी आघाडी घेतली आहे. जागतिक आरोग्य संघटना अर्थात डब्ल्यूएचओने कोणत्या देशाद्वारे लस बनवण्यासाठी कोणत्या व्यासपीठाचा वापर केला जात आहे आणि मानवी चाचण्या कोणत्या टप्प्यात पोहोचल्या आहेत, याची स्थिती जाहीर केली आहे. भारतासह जगात असे चार देश आहेत. ते दोन-दोन लस निर्मितीवर भर देत आहेत. (COVID-19 Vaccine Candidate)

यूएसए - अमेरिकेत मोडर्ना इंक कंपनी एमआरएनए -1273 (MRNA-1273) नावाची लस तयार करत आहे. ही लस आरएनए प्लॅटफॉर्मवर विकसित होत आहे, ज्याची मानवी चाचणी तिसऱ्या टप्प्यात आहे.

त्याचबरोबर अमेरिकेतील फिझर ही जर्मन कंपनी बायोनोटॅकच्या सहकार्याने बीएनटी -१६२ ही लसदेखील विकसित करीत आहे. आरएनए प्लॅटफॉर्मवरच विकसित होणारी ही लस मानवी चाचण्यांचा पहिला आणि दुसरा टप्पा पार पडली असून तिसर्‍या टप्प्याच्या मंजुरीच्या प्रतीक्षेत आहे.

यूके - यूकेमध्ये दोन लसदेखील विकसित केल्या जात आहेत. ऑक्सफोर्ड विद्यापीठातील लस उमेदवार एझेड -१२२२ आहे. नॉन-प्रतिकृतीकरण व्हायरस प्लॅटफॉर्मवर विकसित, या लसीने मानवी चाचणीच्या पहिल्या टप्प्याचे निकाल नुकतेच जाहीर केले आहेत. आता भारतातही चाचणीचा परवाना मिळण्याची प्रतीक्षा आहे.

याच देशातल्या  Imperial Collage London ची लस SELF-AMPIFYING RNA VACCINE मानवी चाचण्यांच्या पहिल्या टप्प्यात आहे. हे आरएनए प्लॅटफॉर्मवर विकसित होत आहे.

भारत - येथे पहिला लस उमेदवार भारत बायोटेकचा कॉव्हॅक्सिन आहे, ज्याचा टप्पा -१ आणि २ ची देशभरात चाचण्या सुरू आहेत. या लसचे व्यासपीठ म्हणजे निष्क्रिय व्हायरस (Inactivated virus). त्याच वेळी, लसची निर्मिती दुसरी कंपनी Zydus Cadila आहे. या कंपनीचे ZyCOV-D  आहे. हे मानवी चाचण्यांच्या पहिल्या आणि दुसर्‍या टप्प्यात आहे. त्याचे व्यासपीठ डीएनए ( DNA) आणि Recombinant measles Virus  आहे.

चीन - कॅनसिनो बायोलॉजिक्स कंपनीच्या (CanSino Biologics) एडी 5-एनसीओव्ही लस चाचणीचा तिसरा टप्पा नुकताच सुरु झाला आहे. हे Non-replicating Virus प्लॅटफॉर्मवर विकसित होत आहे.

रशिया - रशियामध्येही दोन लसवर काम सुरू आहे. सध्या दोन्ही औषधांची नावे समोर आलेली नाहीत. एक आहे  Gamaleya Research Institute चे Isolated strain व्यासपीठावर विकसित केले जात आहे. त्याचा टप्पा -१ पूर्ण झाला आहे. त्याच वेळी, Siberian Vector Institute च्या दुसऱ्या टप्प्यातील ट्रायलची सुरूवात झाली आहे.

ऑस्ट्रेलिया - येथील सिडनी आणि शताब्दी विद्यापीठाचा बीसीजी व्हीसीसीआयएन चाचणीच्या दुसर्‍या आणि तिसर्‍या टप्प्यात आहे. त्याचे व्यासपीठ लाइव्ह अ‍टेन्युएटेड व्हायरस (एलएव्ही) आहे.

कॅनडा - येथे मेडिकोगो, जीएसके आणि डायनाव्हॅक्स कंपन्या प्लँट-बेस्ड व्हॅकसिन बनवित आहेत, ज्याची पहिल्या टप्प्यात मानवी चाचणीसाठी तयारी आहे. ही लस  Virus-Like Particle (VLP) या प्लॅटफॉर्मवर तयार केली जात आहे.